Jerzy Klus, urodzony 13 października 1839 roku w Goleszowie, a zmarły 17 marca 1917 roku w Cieszynie, był osobą o niezwykle różnorodnych talentach i pasjach. Jako polski muzyk, pełnił rolę organisty, co pokazuje jego silne związki z muzyką oraz kulturowym dziedzictwem regionu.
Jego działalność nie ograniczała się wyłącznie do muzyki; był również nauczycielem, co dowodzi jego zaangażowania w rozwój edukacji oraz przekazywanie wiedzy kolejnym pokoleniom. Co więcej, Jerzy Klus był leksykografem i twórcą słownika polsko-niemieckiego, co stanowi istotny wkład w badania językowe i naukowe, wspierając zrozumienie między obu kulturami.
Życiorys
Jerzy Klus urodził się w Goleszowie, w regionie Śląska Cieszyńskiego, w rodzinie ogrodnika o imieniu Jerzy oraz Zuzanny z Żarłoków. W jego rodzinie wykształcili się także synowie, którzy podążyli jego śladami i zostali nauczycielami w Wiedniu.
W 1859 roku z sukcesem ukończył przygotowawczą szkołę nauczycielską w Cieszynie, co otworzyło mu drogę do kariery w edukacji. Po ukończeniu nauki rozpoczął pracę jako nauczyciel w ewangelickiej szkole w swojej rodzinnej miejscowości. Z czasem przeniósł się do sąsiednich wsi, gdzie uczył przez sześć lat w Godziszowie, a następnie także w Błędowicach. W ostatniej z wymienionych lokalizacji pełnił również rolę organisty w ewangelickim zborze.
Wspólnie z Janem Śliwką założył Towarzystwo Nauczycieli Ewangelickich, które aktywnie działało na terenie Śląska Cieszyńskiego. W 1873 roku Klus osiedlił się w Cieszynie, gdzie podjął pracę w ewangelickiej szkole ludowej jako nauczyciel, a równocześnie przyjął funkcję organisty w cieszyńskim zborze. Oba zadania pełnił do momentu przejścia na emeryturę w 1899 roku.
Jerzy Klus zmarł w Cieszynie w 1917 roku, w czasie trwania I wojny światowej, pozostawiając po sobie nie tylko ślad w historii lokalnej edukacji, ale również liczne wspomnienia wśród swoich uczniów i społeczności, w której żył.
Działalność muzyczna i literacka
Jerzy Klus był znaczącą postacią, która przyczyniła się do rozwoju muzyki oraz literatury, w szczególności w kontekście polskiej kultury. Opracował i wydał szereg melodii oraz pieśni, które mają ogromne znaczenie dla społeczności ewangelickiej. Swoje dzieła publikował na własny koszt, co świadczy o jego zaangażowaniu i determinacji.
Wśród najważniejszych jego prac znajdują się:
- Melodyje pieśni kościelnych używanych w zborach ewangelickich na Śląsku, które zostały opublikowane w dwóch wydaniach w Cieszynie, odpowiednio w 1866 oraz 1886 roku. Zbiór ten był skarbnicą melodii religijnych, które znalazły swoje miejsce w kancjonale zatytułowanym „Kancyonał czyli śpiewnik dla chrześcian ewangielickich”, napisanym i wydanym przez ks. Jerzego Heczkę w 1866 roku. Obejmuje on jednogłosowe melodie do 169 pieśni polskich oraz 16 niemieckich, a także 8 pieśni przeznaczonych dla chórów kościelnych. Wśród utworów znajdują się kompozycje takich twórców jak Christoph Willibald Gluck, Hans Georg Nägeli oraz Ludwig van Beethoven,
- Melodyje chorałów, znane jako „Choralnik Klusa”, które wydane zostały dwukrotnie, z czego pierwsze wydanie miało miejsce w 1886 roku w Cieszynie. Publikacja ta była skierowana głównie do organistów, ułatwiając im pracę podczas nabożeństw,
- Polsko-niemiecki i niemiecko-polski słownik, stworzony do użytku szkolnego i podręcznego, ukazał się w 1892 roku w Cieszynie. Ten słownik, zgodny z nową pisownią, zyskał dużą popularność i doczekał się wielu wznowień, z których do roku 1915 ukazało się jedenaście edycji. Kolejne zeszyty były publikowane przez wydawnictwo J. Lorentza w Trzebiczu na Morawach.
Każda z tych publikacji pozostawiła trwały ślad w polskiej kulturze i edukacji, świadcząc o ogromnym dorobku Jerzego Klusa.
Przypisy
- Jan Kubisz 1917 ↓.
- Jan Michejda 1968 ↓.
- a b c d Praca zbiorowa 1968 ↓.
- a b Literatura ↓.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Józef Sztwiertnia | Zbigniew Kowalczyk (duchowny) | Tadeusz Raszyk | Jan Rymorz | Ryszard Gabryś | Jan Herma | Franciszek Palarczyk | Helena MolakOceń: Jerzy Klus